فرش افسانه‌ای زیگلر میراثی بین المللی

در پست‌های قبلی از کمپانی‌های چندملیتی که در قرن نوزدهم در ایران اقدام به تولید فرش کردند و چند و چون کارشان در منطقه اراک امروز گفتیم و در پست حاضر می‌خواهیم از دستاوردهای یکی از قدرتمندترین کمپانی‌های چندملیتی قالی‌بافی در ایران صحبت کنیم. کمپانی زیگلر یکی از معروف‌ترین و پرکارترین شرکت‌هایی است که در قرن 19 در ایران مشغول به قالی‌بافی شد و میراثی را از خود به جای گذاشت که حتی بعد از چند قرن نیز هنوز مورد توجه و استقبال علاقه‌مندان فرش دستباف است.

به طور کلی فرش‌های منطقه سلطان‌آباد را می‌توان به سه گروه تقسیم کرد که همه آن‌ها اغلب قابلیت آن را دارند که بین این گروه‌ها جابه‌جا شده و در بیش از یک دسته قرار بگیرند. سه گروه اصلی فرش‌های سلطان‌آباد عبارت‌اند از: فرش‌های محلاتی، سلطان‌آبادی و زیگلر. فرش‌های محلاتی شبیه‌ترین فرش‌ها به قالی‌های سنتی منطقه هستند. این فرش‌ها بزرگ اندازه بوده و با طرح‌های تکرارشونده هندسی (عمدتاً هراتی اما در دوره‌های بعد نقوش اسلیمی داشتند) تزئین می‌شدند.

فرش‌های سلطان‌آباد شامل عناصری از گروهی از فرش‌های محلاتی و برخی از قالی‌های زیگلر با نقشه‌های اصیل‌تر و ایرانی‌تر (طرح‌های گرفت و گیر حیوانات و نقوش تکرارشونده در کل قالی، یا سایر انواع طرح‌های سنتی نظیر محرمات و ...) است.

گروه زیگلر اما شامل چند گروه از فرش‌ها می‌شود که عبارت‌اند از: قالی‌هایی به سبک اصلاح‌شده گل شاه‌عباسی سفید و فرش‌های با رنگ‌های آبی طلایی زنگاری با طرح‌های با اندازه بزرگ و ساده‌شده اما با ماهیت شلوغ است. گروه دوم دارای طراحی‌های ایرانی در میان طرح‌های شرقی از همه ناشناخته‌تر بود و می‌توان آن را به عنوان نمونه‌های از هنر بدوی توصیف کرد. این طرح‌ها به‌صورت کاملاً عمدی به کار گرفته می‌شدند تا یکنواختی یک طرح تکراری را از بین ببرند.

امروزه ما به طور دقیق نمی‌دانیم چه کسی سبک زیگلر را معرفی کرد. خواه از دفتر مرکزی این کمپانی در منچستر بود، یا ایده و پنداره یک طراح لندنی، یا اختراع آلپیگر یا اشتراوس، یا حتی یک سازنده کاملاً متفاوت (مثلاً هوتز که احتمالاً فرش‌های ابریشمی را که بعداً وارد املاک آلپیگر شد را خلق کرده بود). دلیل اینکه اطلاعات کافی در این زمینه وجود ندارد هم روشن است، احتمالاً زمان حضور آن‌ها در ایران و فعالیتشان آن‌ها کوتاه بود و تعداد کمی قالی تولید شده بود. آنچه مسلم است این است که فرش‌های زیگلر در حال حاضر یکی از جذاب‌ترین فرش‌های ایرانی قرن نوزدهمی هستند.

فرش‌های زیگلر به دلیل زیبایی و کیفیتشان در همان دوران خیلی زود راه خود را به خانه اعیان و اشراف اروپایی باز کردند. امروزه همیشه می‌توان رد پای یکی از این قالی‌ها را در حراجی‌های عمارت‌های بزرگ اروپایی و آمریکایی مشاهده کرد.

در مجموعه حیدریان، قالی‌های متعددی با الهام از فرش‌های سلطان‌آباد و زیگلر خلق شده‌اند که همگی در عین حفظ اصالت متناسب با سبک زندگی امروزی تطبیق داده شده و با بهترین مواد و مهارت‌ها خلق شده‌اند. برای بازدید از قالی‌های این مجموعه می‌توانید به گالری مای مختلف فرش حیدریان یا وب‌سایت این مجموعه و مجموعه زییین سر بزنید.