گلیم‌ سوزنی: هم گلیم، هم فرش

گلیم یکی از قدیمی‌ترین دست‌بافته‌هایی است که انسان اختراع کرده است. این دستبافته به‌واسطه بافت ساده و ساختار سخت و محکمی که دارد، قرن‌هاست که در زندگی بشر دوام داشته و متناسب با سبک زندگی افراد، اقلیم مناطق و امکانات توسعه پیدا کرده و به شکل امروزی‌اش رسیده است. ازجمله انواع این دستبافته زیبا می‌توان به گلیم ساده باف، گلیم جاجیم‌باف، گلیم چرخی باف و گلیم سوزنی اشاره کرد. از بین این موارد گلیم سوزنی یکی از زیباترین و ظریف‌ترین گلیم‌ها و حتی دست‌بافته‌های ایرانی است. در این پست از وبلاگ فرش حیدریان با ما همراه باشید تا بیشتر با این گلیم اصیل و جذاب آشنا شویم.

به چه دستبافته ای گلیم سوزنی می‌گوییم؟

گلیم سوزنی یا پیچ گلیمی است که برخلاف گلیم‌های معمولی گره‌دار است. به همین خاطر بسیاری معتقدند دست‌بافته‌ای بینابین گلیم و قالی است. دار گلیم سوزنی شبیه دار گلیم و شبیه بافتش شبیه بافت قالی است. این نوع گلیم در سرزمین‌های مختلف به نام‌های متفاوتی چون شیریکی‌پیچ، ورنی، سوماک خوانده می‌شود.

شیوه بافت گلیم سوزنی

برای اینکه بهتر شیوه بافت این نوع گلیم را بفهمیم بهتر است ابتدا شیوه بافت گلیم‌های معمولی را به یاد بیاوریم. در گلیم‌های معمولی پس از آن‌که دار تارکشی و بافت آغاز شد، نقشه گلیم توسط پود‌ها پدیدار می‌شود. درحالی‌که، نقشه گلیم سوزنی با پود گذاری ظاهر می‌شود. در این شیوه پود‌ها به‌طور گسسته به تار‌ها گره نمی‌خورند بلکه به‌صورت پیچشی دور تار تنیده شده و غیر گسسته هستند. در بافت این گلیم ممکن است تاروپود یکسان یا متفاوت باشد که این موضوع اغلب به محیط خلق سوزنی‌ها و سنت‌های آن منطقه بستگی دارد. به‌طورکلی مواد سازنده این دستبافته اغلب تار‌های پنبه‌ای یا پشمی و ندرتاً ابریشمی هستند و جنس پود آن از پشم، کرک و ابریشم است.

ویژگی‌های گلیم سوزنی

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های این دستبافته، یکرو بودن آن است. درست مانند فرش که فقط از یکروی آن استفاده می‌کنیم و برخلاف گلیم که می‌توان از هر دو سمت آن استفاده کرد، گلیم سوزنی دستبافته ای یکرو است. دلیل این امر آن است که هنگام نقش اندازی روی این فرش زیبا، پس از اتمام هر بخش از فرش، پود اضافی به پشت گلیم منتقل می‌شود و در آنجا رها می‌شود. البته بافنده‌های باسلیقه سعی می‌کنند پشت کار نیز در حد امکان تمیز و زیبا باشد.

دیگر ویژگی مهم این دستبافته، استحکام بالای آن است. استحکام این فرش از گلیم بیشتر است و درز و سوراخ‌هایی که در برخی گلیم‌ها مشاهده می‌شود در این گلیم اصلاً وجود ندارد. به همین خاطر این نوع گلیم نه‌تنها به‌عنوان زیر‌انداز بلکه برای خلق اشیا کاربردی دیگری چون خورجین یا رختخواب‌پیچ و جز آن‌هم مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سومین و مهم‌ترین ویژگی این گلیم جذاب، قابلیت نقش اندازی بسیار ظریف روی آن است. نقوش زیبایی که روی این گلیم پدیدار می‌شود در ظرافت و داشتن جزئیات بسیار مشابه نقوشی است که روی قالی پیاده می‌شود.

گلیم سوزنی در فرش حیدریان

گلیم‌های سوزنی در مجموعه فرش حیدریان در دو حالت کلاسیک و مدرن خلق می‌شوند. سوزنی‌های کلاسیک فرش حیدریان ‌همان ورنی و سوماک‌های مناطق مختلف ایران هستند که با نقوش سنتی‌شان ‌که از مادران ایرانی به دخترانشان رسیده و قرن‌ها سینه‌به‌سینه گشته، بازتولید می‌شوند. این گلیم‌ها میراث ارزشمندی هستند که برای دکوراسیون‌هایی با سبک‌های کلاسیک، سنتی، تلفیقی، بوهمی و ... بسیار مناسب‌اند و فضا را دل‌نشین می‌کنند. نمونه‌های مدرن این دستبافته در قالب گلیم‌فرش‌های سوزنی مروارید خلق می‌شود. این گلیم‌فرش‌ها نمونه‌هایی بسیار جذاب و پرطرفدار از فرش‌های مدرن مجموعه حیدریان هستند که برای انواع فضاهای مدرن و تلفیقی مناسب‌اند و با ترکیب رنگی‌های منحصربه‌فردشان می‌توانند در هر فضایی جایگاهی ویژه برای خود پیدا کنند.

سخن آخر

در این مقاله از گلیم‌های سوزنی گفتیم و ساختار منحصربه‌فردشان که دست‌بافته‌ای بین گلیم و قالی است. غنای نقش، استحکام و اصالت دیگر ویژگی‌هایی هستند که گلیم سوزنی را به یکی از محبوب‌ترین و هوشمندانه‌ترین انتخاب‌ها هنگام خرید فرش تبدیل می‌کند. اگر شما نیز علاقه‌مند به بازدید یا خرید این گلیم‌فرش‌های محبوب هستید می‌توانید به شعب مختلف فرش حیدریان یا فروشگاه زییین سر بزنید یا از طریق وب‌سایت‌ها و شبکه‌های این دو مجموعه با کارشناسان ما در ارتباط باشید.