فرش و هنر معاصر، ویم دلووی
چهارشنبه، ۵ شهریور ۱۴۰۴
فرش و هنر معاصر، ویم دلووی
در ادامه مجموعه مطالب "فرش و هنر معاصر" در وبلاگ فرش حیدریان به معرفی ویم دلووی (Wim Delvoye) می‌پردازیم، هنرمند سرشناس و شناخته شده در بالاترین سطوح جهانی عرصه هنر که در طول چند دهه فعالیت هنری‌اش بارها به سراغ فرش دستباف ایران و نقش مایه های آن رفته و چه با الهام از فرش و چه با استفاده از خود آن در ساخت آثارش فرش را مستقیم و غیر مستقیم در کارهایش و عرصه هنرهای مفهومی وارد کرده است.
ویم دلووی هنرمند نئو کانسپچوال اهل بلژیک است که نگاهی خلاق در کارهایش دارد و مسائل فلسفی، دینی و اجتماعی را موضوع و زیرموضوع آثارش قرار میدهد، دلووی اگر چه خانواده‌ای غیر مذهبی داشت اما در کودکی و در محیط اطرافش با مسائل دینی و ساختارها و فضاهای گاتیک مواجه شد، این سبک معماری و تزئینات توجه او را به خود جلب کرده بود و موضوع بسیاری از آثار او در آینده قرار گرفت، بطوری که مجموعه گسترده‌ای از معروفترین آثار وی سازه‌ها هستند که در نگاه اول به شکل ماشین آلات ساختمانی و راه‌سازی همچون ماشین سیمان ساز، تریلی و بیل مکانیکی بنظر می‌آیند اما با کمی توجه بیشتر به جزئیات آنها متوجه می‌شویم که این سازه ها در واقع از ریز جزئیاتی که در سبک معماری و تزئینات کلیساهای کاتولیک استفاده میشود ساخته شده‌اند البته دلووی در این سری کارها به سراغ تغییر و از چارچوب خارج کردن فرم‌ها نیز رفته ولی همواره این جزئیات برگرفته از هنرهای دینی را بعنوان پایه و هسته اصلی این سری از کارهایش حفظ نموده است!
شاید همین نزدیکی و آشنایی با هنرهای دینی بود که دریچه ای برای آشنایی با هنرهای مختلف سنتی ایران را به روی او گشود! دلووی در کارهایش المان‌هایی همچون فرهنگ عامه، معماری تاریخی، صنایع دستی و... را با نگاهی تلفیقی به کار میبندد و سعی میکند با نگاهی چند لایه و کنایه آمیز طیف وسیعی از موضوعات را در غالب اثری چشم نواز به مخاطب ارایه دهد که این امر نگاه پسامدرنیسمی او در عرصه هنر را به نمایش میگذارد.
دلووی در دهه هشتاد میلادی فرش را مستقیما سوژه کارهایش قرار داد و با نقاشی روی فرشها و همچنین استفاده از بخشهایی از فرم اصلی طرح خود فرش ترکیب‌های نو ساخت که او را با فرشها و دیگر هنرهای ایران آشنا نمود، این ارتباط بعدها و بطور جدی هنرهای ایران را وارد آثار دلووی نمود! با مجموعه کف‌های مرمری (Marble Floors) او که هنرمند نقوش هندسه ایرانی/اسلامی در تزئینات را سوژه کارهایش قرار داد و این پترن‌ها را به شکل کف‌پوشهایی مرمرین در سال 2000 ساخت، این امر باعث توجه بیشتر او به حجم گسترده هنرها و صنایع دستی ایران بعنوان یک نقطه شروع و منبع الهام بخش برای آثارش شد.
مجموعه بعدی که یک شی روزمره بهمراه نقوش برگرفته از نقوش هندسی، نگارگری و نقوش اسلیمی در آثار هنرمند وارد شد مجموعه "تایرها" بود، تایرهای مختلفی که این نقوش تزئینی در بدنه آنها بصورت دستی حکاکی و کنده کاری شده بود، به اینصورت یک کالای تولید انبوه همچون تایر ماشین که بجز به وقت تنظیم باد، پنچری و یا تعویضش کسی به آن نمی اندیشد، اگرچه کاربردی اما اینقدر فراوان و پیش پا افتاده که بعنوان نمادی از نوگرایی هم به آن نگاه نمیشود! اما دلووی با صرف زمان، مهارت و کار دست صنعتگران نقوشی که در آثار نفیس هنری و صنایع دستی استفاده میشد در بدنه این تایرها با دقت کنده کاری شد و آثاری چشم نواز و گرانبها خلق نمود!
تجربه‌ای دیگر در این سالها که خیلی پررنگ تحت تاثیر فرش دستباف ایران توسط دلووی شکل گرفت مجموعه "تاپیسدرمی" (تاپیستری+تاکسیدرمی) بود، حیواناتی از جنس پلی استر که سطح بیرونی هر یک آنها تماماً با فرشی دستباف متعلق به یکی از نقاط ایران پوشانیده شده بود و نامگذاری آثار هم بر اساس منطقه‌ای که فرش به آن تعلق داشت انجام گرفته بود، این مجموعه به نوعی تداوم و نگاهی متفاوت به مجموعه ای پیشین از دلووی هم محسوب میشد که در آن دلووی طرح‌هایش را بر بدن حیوانات خالکوبی میکرد که با انتقاداتی هم این شیوه کار مواجه شد، اما بر خلاف مجموعه قبلی این مجموعه جدید(تاپسیدرمی) مورد توجه و تحسین مخاطبان بسیاری قرار گرفت.
در قدم دیگری که همسو با اینگونه تفکرات دلووی بود این هنرمند مجموعه "چمدانها" را خلق نمود! چمدانهایی فلزی با استفاده از نقوش مختلف ایرانی از جمله نقوش فرش، نگارگری، نقوش گل و مرغ و طراحی های خود هنرمند قلمزنی شده بودند، او اجرای قلمزنی این آثار را به خود صنعتگران و هنرمندان ایرانی سپرد، افزایش روز افزون ارتباط دلووی با جنبه های مختلف جامعه ایران تمایل تعامل او با جامعه هنری ایران را هم افزایش داد که نقطه عطف این امر برگزاری نمایشگاهی از آثار او در موزه هنرهای معاصر تهران بود، موزه برای برگزاری هرچه بهتر تمامی فضای نمایشگاهی خود رابه این رویداد اختصاص داد، دلووی هم طیف گسترده ای از آثار و مجموعه هایش را با توجه به شناختی که از مخاطب ایرانی بدست آورده بود فراهم آورد، از آثار چشم نواز این نمایشگاه که در تکمیل مجموعه چمدانها و با همان تکنیک توسط قلمزنان اصفهانی برای نمایش در این نمایشگاه آماده شده بود بدنه یک خودروی مازاراتی بود که با نقوش فرش و دیگر تزئینات ایرانی قلمزنی شده بود، این نمایشگاه مورد توجه منتقدین و هنردوستان ایرانی قرار گرفت. علاقه و ارتباط دلووی با جامعه و هنر ایران روز به روز افزایش یافت و همین امر باعث شد عمارتی قدیمی در کاشان را بخرد و پروسه بازسازی آنرا آغاز نماید، با این هدف که روزی تبدیل به کارگاه ساخت آثارش در ایران شود.
