فرش و هنر معاصر، جیسون سیف

فرش و هنر معاصر، جیسون سیف

در مطلب پیشین از مجموعه نوشته‌های وبلاگ فرش حیدریان در قالب "فرش و هنر معاصر" به معرفی فائق احمد و رویکرد او به فرش برای ابراز ایده هایش پرداختیم و با سبک کارش و ساختار شکنی‌هایی که در فرش دستباف بعنوان یک صنایع دستی سنتی ایجاد می‌کند تا آنرا به عرصه هنر معاصر بیاورد آشنا شدیم. در نگاهی که به فرش در هنر نوگرا وجود دارد رویکردها در بین هنرمندان متفاوت است و این اختلاف نگاه است که به خلق آثاری بسیار متفاوت و در عین حال همسو با یکدیگر منجر میشود.

مطالعه این مقاله به بصورت مستقل ممکن است، اما مطالعه دیگر مطالب "فرش و هنر معاصر" در وبلاگ فرش حیدریان به داشتن چشم اندازی بهتر نسبت به جایگاهی که فرش دستباف در هنر نوگرا دارد یاری می‌رساند.

در این مطلب به معرفی جیسون سیف (Jason Seife) و آثار وی می‌پردازیم، هنرمندی با والدین سوری و کوبایی که خود اهل میامی است.

جیسون راه هنری خود را از مسیر آکادمیک انتخاب نکرد و ترجیح داد با رویکردی تجربی و عملگرایانه وارد عرصه هنر شد، در دوران عمر هنری اش هم خود را به چارچوب‌ها ی مرسوم محدود نکرد و برای عرضه هنرش به همکاری مشترک با هنرمندان مختلف و بزرگ دنیای موسیقی و مد پرداخت تا به این طریق و در این قالب‌های متفاوت افرادی را که بطور معمول در دایره مخاطبان هنرهای تجسمی نیستند را به این حوزه وارد کند. با وجود اینکه به یک فرم هنری محدود نمی‌شود، جیسون علاقه واقعی خود را در نقاشی پیدا کرده است. کارهای او به‌ طور آزادانه بر اساس بازآفرینی گذشته با استفاده از مواد و ترکیبات امروزی استوار است تا نحوه تجربه یک قطعه هنری که زمانی نادیده گرفته می‌شد را تغییر دهد.

جیسون سیف در سالهای اخیر به سراغ فرش های دستباف ایرانی آمده و وضعیت پیچیده و تحریمها بر سر راه دسترسی در کنار میزان تولید خود فرش دستباف را که در سفرش به ایران از نزدیک هم تجربه کرده بخشی از روایت و رویکرد او در خلق آثارش پیرامون فرش دستباف ایران شده است. آنچه ابتدا او را به این آثار جذب کرد، نه تنها زیبایی‌شناسی بلکه تاریخچه غنی و معنای پشت تصاویر بود. شیوه‌ای که بافندگان قادر بودند هر الگوی خاص، پالت و سبک هر فرش را با یک منطقه جغرافیایی خاص یا قبیله‌ای عشایری مرتبط کنند، برای او بسیار برجسته بود.

فرمی هنری که در زمان معاصر اغلب نادیده گرفته می‌شود، او نقوش این بافته های قدیمی را با دقت روی بوم و قطعات سیمانی نقاشی میکند که گاهاً خلق هر اثر بین سه تا شش ماه زمان میبرد و با استفاده از رنگ و قلم و به این نقوش را به شیوه ای جدید احیا و به آنها جانی دوباره میدهد.

خلق این آثار از نگاه او فرآیندی درمانی و روحانی است و امکان کانالیزه کردن وسواس او به جزئیات در هندسه پیچیده و ترکیبات فرش‌ها این اجازه را می‌دهد تا ساعت‌ها بدون برداشتن قلموی خود کار کند. جیسون هدف دارد این روش را با برداشت خود از فرش‌ها انعکاس دهد و هر رنگ و الگو را به حالت ذهنی و احساسی خاصی که در زمان خلق اثر در آن بود، مربوط کند.

وی در برخی از آثارش پس از تکمیل نقاشی اقدام به تخریب بخشی از اثر میکند یا با چاپ سیلک بخشی از نقاشی را میپوشاند تا به نوعی وضعیت رو به کاهش فرش دستباف در دنیا را به نمایش گذارد، اشکالی هم که برای پوشاندن بخشی از نقاشی ها انتخاب میکند معمولاً از نقشه های جغرافیایی قدیمی مربوط به مناطق فعال در امر بافندگی فرش دستباف است.

جیسون درکه خود اختلال بینایی در تشخیص و دیدن صحیح رنگها دارد در رنگ آمیزی نقوش فرشها کاملا به رنگ های اصیل و سنتی وفادار نیست و از رنگهای الهام گرفته شده از منطقه کارائیب هم در آثارش استفاده می‌کند تا بنوعی پیوند دهنده فرهنگ شرقی و غربی والدینش نیز باشد.

آثار سیف در نمایشگاه های مختلفی در گالری ها و موزه های سراسر دنیا به نمایش درآمده و کارهای او در فرهنگهای مختلف با اقبال فراوانی مواجه شده اند. جیسون در یکی از آخرین تجربه هایش در همکاری با نیما نبوی نمایشگاهی را در گالری خط سوم به نام "دوگانگی" در دبی برگزار کرد که آثار دو هنرمند یکی برگرفته از نقوش فرشهای ایرانی و دیگری برگرفته از نقوش هندسی در تزئینات معماری ایران بنوعی یکدیگر را انعکاس میدادند و این نمایشگاه توجه بسیاری از مخاطبان و جامعه هنری را به خود جلب نمود.

فرش حیدریان همواره سعی می‌کند چه با بازآفرینی و چه با نگاهی نو و هنرمندانه همواه نقوش زیبای فرش دستباف ایرانی را زنده نگه دارد و به اشکال مختلف چه کلاسیک و چه با روندی نوگرایانه فرش دستباف را به مخاطبان مختلف ارایه کند و با حفظ و حمایت از این هنر ارزشمند آنرا به نسل‌های بعد نیز انتقال دهد.