زیبایی منحصربه‌فرد فرش‌های ابرش
جمعه، ۲۱ مرداد ۱۴۰۱
در مورد دگرگونی رنگی ابرش در فرش بیشتر بدانیم...
فرش‌های اصیل شرقی به‌جای اینکه توسط ماشین ساخته شوند، با نخ‌های دست ریس بافته می‌شوند. ماهیت فرش‌های دستباف به آن‌ها الگوی منحصربه‌فردی می‌دهد که شامل دگرگونی در رنگ، سایه‌ها و رنگ‌ها است. این دگرگونی رنگی با نام ابرش شناخته می‌شود و یکی از ویژگی‌های بارز فرش‌های اصیل شرقی است. دگرگونی رنگی ابرش در گذشته به‌طور خاص در قالی‌های روستایی یا عشایری قدیمی مشاهده می‌شد.
هنگامی‌که بحث فرش‌های ابرش به میان می‌آید، به این معنی است که رنگ نواحی خاصی از فرش دارای کیفیت و اشباع رنگی متنوعی است. این تغییرات بیشتر به‌صورت رگه‌ها یا نوارهای افقی مخطط ظاهر می‌شوند، اما پدیدار شدن انواع یا اشکال دیگری از تغییرات رنگی در این فرش‌ها نیز محتمل است. در برخی موارد، تغییرات ابرش ممکن است تنها منحصر به تفاوت اشباع رنگی یا سایه باشد، درحالی‌که در موارد دیگر، این تغییرات می‌توانند کاملاً متمایز و برجسته باشند.
کلمه ابرش به چه معناست؟
واژه ابرش در فارسی به معنای رنگین‌کمان یا طیف است. در فرش‌های شرقی، این اصطلاح برای توصیف تغییرات و دگرگونی‌های قابل‌مشاهده در رنگ پرز فرش استفاده می‌شود.
چه چیزی باعث می‌شود که فرش ابرش شود؟
در بیشتر موارد، ابرش به دلیل تغییرات موجود در دسته‌های نخی که به‌طور جداگانه رنگ شده‌اند حاصل می‌شود. این اتفاق زمانی می‌افتد که بافنده عشایری یا روستایی خود اقدام به رنگ رزی نخ می‌کرده و چون فضای کافی برای رنگ رزی همه نخ‌های لازم را نداشته آن‌ها را به‌صورت جداگانه رنگ می‌کرده و همین امر موجب اختلاف رنگی کوچکی بین نخ‌های موجود شده است. در گذشته گاهی نیز رنگ‌ها در زمان بافته شدن فرش یکسان به نظر می‌رسیدند، اما چون اندکی اختلاف در شیوه رنگرزی باعث می‌شود میزان ثبات یا عدم ثبات رنگ متفاوت باشد، در طول سالیان رنگ هر دسته پایداری متفاوتی داشته که درنهایت منجر به ابرش شدن رنگ قالی می‌شود.
آیا ابرش بودن یک فرش به معنی معیوب بودن یا بد بودن آن است؟
درحالی‌که تلقی برخی از افراد از رنگ‌آمیزی بی‌نقص، رنگ‌آمیزی یکدست باشد و ابرش بودن را به‌عنوان "نقص " در نظر بگیرند، در واقعیت چنین نیست و ابرش‌ها نه‌تنها اصلاً نقص نیستند، بلکه یک جلوه هنری و منحصربه‌فرد محسوب می‌شوند. ابرش یک ویژگی ذاتی دگرگونی رنگ است که به‌طور طبیعی هنگام تهیه مواد و رنگرزی سنتی رخ می‌دهند. بسیاری افراد تمایزات اصلی و منحصربه‌فرد ابرش را به رنگ‌های یکدست ترجیح می‌دهند، چراکه این دگرگونی فرآیند بافت دستی را نشان می‌دهد. برای این افراد، رنگ مخطط ابرش زیبایی متمایزی به قالی‌ها و فرش‌ها می‌افزاید و آن‌ها را به یک اثر هنری بسیار ارزشمند و شایسته توجه تبدیل می‌کند. درواقع، بسیاری از بهترین خبره‌ها و کلکسیونرهای فرش، برای زیبایی منحصربه‌فردی را که رنگ‌های ابرش به فرش می‌بخشند ارزش ویژه‌ای قائل هستند.
امروزه نزد هنردوستان و اهل‌فن، ابرش‌ها آن‌قدر ارزشمند تلقی می‌شود که بسیاری از تولیدکنندگان امروزی که برخی از باکیفیت‌ترین فرش‌ها را تولید می‌کنند، وقت و انرژی زیادی را صرف تلاش برای بازسازی این ظاهر متمایز می‌کنند. ما نیز در مجموعه فرش حیدریان تعداد بسیاری از قالی‌ها، گلیم‌ها و فرش‌هایمان را با این جلوه منحصربه‌فرد طراحی و خلق می‌کنیم.
فرش حیدریان
منبع: nazmiyalantiquerugs.com